Ακουστική Διέγερση
Διασκεδαστικά και ενδιαφέροντα ηχητικά εφέ προκαλούν την προσοχή του μωρού και το ωθούν να παίξει. Από τα αρχικά ακόμα στάδια της ζωής τους τα μωρά μπορούν να ακούσουν μια ευρεία ποικιλία ήχων. Τα βρέφη ακούγοντας τον ήχο των παιχνιδιών, στρέφονται προς τον ήχο και προσπαθούν να φτάσουν προς την κατεύθυνση που αυτός ακούγεται. Αυτή τους η ικανότητα να αναγνωρίζουν, δηλαδή, την κατεύθυνση από όπου προέρχεται ένας ήχος βελτιώνεται σημαντικά κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, ενώ παράλληλα αρχίζουν να ξεχωρίζουν τους ήχους που ακούν. Τα βρέφη αντιλαμβάνονται πλέον τον ήχο της ανθρώπινης φωνής και φαίνεται να τον προτιμούν σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο ήχο. Είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τους ήχους της γλώσσας και τους αρέσει να τους μιλούν γλυκά, αργά και σε υψηλούς τόνους. Αυτό αναφέρεται ως «βρεφική σκηνοθετική ομιλία ή ομιλία μωρού» και στο στάδιο αυτό τα βρέφη μπορούν να αντιληφθούν τους ήχους σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Καθώς τα μωρά αναπτύσσουν τις ακουστικές τους ικανότητες, φτάνουν στο τελικό στάδιο να είναι δεκτικά μόνο σε εκείνους τους ήχους που αναφέρονται ειδικά στη μητρική τους γλώσσα.
Από τη στιγμή που τα μωρά γεννιούνται επηρεάζονται από τα ηχητικά ερεθίσματα που ακούν γύρω τους και είναι σε θέση να τροποποιήσουν αυτό που θα ακούσουν αναλόγως. Την ίδια στιγμή γίνονται όλο και πιο ευαίσθητα στη μουσική και στους διαφόρους ήχους. Ακόμη και από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους είναι ικανή η διάκριση μεταξύ ενός τραγουδιού ή ενός μουσικού/ ρυθμικού κομματιού ενώ λίγο αργότερα αρχίζουν να αναγνωρίζουν την ίδια μελωδία όταν αυτή παίζεται με ένα διαφορετικό όργανο.
Προσφέροντας στα μωρά την δυνατότητα να ακούν ρυθμικά μουσικά κομμάτια και ενθαρρύνοντάς τα παράλληλα να τραγουδούν ή να μιλούν, ενισχύετε στο μέγιστο την μάθησή τους και τα βοηθάτε να προετοιμαστούν για την ένταξή τους στον κοινωνικό κόσμο, όπου θα μιλούν, θα τραγουδούν, θα παίζουν και θα ακούν μουσική.
Βασικές Μαθηματικές Δεξιότητες
Αναπτύσσει την ταυτοποίηση των αριθμών με την καταμέτρηση. Ακόμη και τα πολύ μικρά μωρά μπορούν να διακρίνουν την διαφορά ανάμεσα σε ένα μικρό σύνολο αντικειμένων και ένα μεγαλύτερο. Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν να ταιριάζουν τον αριθμό λέξεων και συμβόλων (π.χ. 1, 2, και 3) με συγκεκριμένες ποσότητες. Η έρευνα έχει δείξει ότι τα μαθηματικά μπορούν να βελτιωθούν με την πρακτική. Έχει παρατηρηθεί, επίσης, πως τα παιδιά στα οποία έχουν δοθεί πολλά ερεθίσματα να ασχοληθούν και να παίξουν με τους αριθμούς και την καταμέτρηση, με τον καιρό βελτιώνουν κατά πολύ τις βασικές μαθηματικές τους δεξιότητες. Η καταμέτρηση με ρίμες είναι μια πολύ δημοφιλής μέθοδος σύμφωνα με τον οποία τόσο τα μωρά όσο και τα μικρά παιδιά μπορούν να διδαχθούν τις βασικές έννοιες των μαθηματικών με διασκεδαστικό τρόπο. Ένα μικρό παιδί μπορεί να κάνει λάθη, όταν μαθαίνει να μετρά (π.χ. να παραλείψει τον αριθμό 6, στην προσπάθειά του να μετρήσει από το 1 έως το 10, καταμετρώντας τουβλάκια). Ωστόσο, το παιδί εξακολουθεί να αποδεικνύει τη βασική μαθηματική ικανότητα, να συνδέει δηλαδή το λεκτικό νούμερο/αριθμό με το τεμάχιο (τουβλάκι), συνειδητοποιώντας παράλληλα πως κάθε τουβλάκι μπορεί να έχει μόνο έναν λεκτικό αριθμό, και ότι οι αριθμοί έχουν μια ακολουθία. Τα παιχνίδια με αριθμούς, μαθαίνουν στα παιδιά την έννοια της ακολουθίας ενώ η καταμέτρηση μέσω μουσικής ή τραγουδιού βοηθούν και ενισχύουν τις βασικές μαθηματικές δεξιότητες των παιδιών.
Η επανάληψη είναι επίσης σημαντική, για παράδειγμα η καταμέτρηση με ρίμες ξανά και ξανά, βοηθά τα μωρά να χρησιμοποιούν τους αριθμούς και να μαθαίνουν την ακολουθία τους. Επιπρόσθετα, τα παιχνίδια που μετράνε μιμούμενα την παιδική ομιλία, καθώς και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που παρουσιάζουν παιδιά να παίζουν και να επιλύουν με διασκεδαστικό τρόπο μαθηματικά προβλήματα αποτελούν χρήσιμα εργαλεία μάθησης. Το παιχνίδι με αριθμούς σε συνδυασμό με την πρακτική εξάσκηση είναι διασκεδαστικό τόσο για τα μωρά όσο και τα μικρά παιδιά, ενώ κρίνεται απαραίτητο για την ανάπτυξη της κατανόησης της έννοιας της ποσότητας.
Αίτιο και αποτέλεσμα
Τα μωρά πειραματίζονται και εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους σχεδόν από την πρώτη ημέρα της γέννησής τους. Το αίτιο καθώς και το αποτέλεσμα αποτελούν δύο επιστημονικές έννοιες τις οποίες τα μωρά αρχίζουν και κατανοούν από πολύ νωρίς στη ζωή τους. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα των παραπάνω είναι όταν τα μωρά αρχίζουν να εξερευνούν τη βαρύτητα με τη ρίψη παιχνιδιών, ενώ κάθονται στο καρεκλάκι τους. Το παιχνίδι πέφτει προς τα κάτω και κάνει θόρυβο, καθώς χτυπά το πάτωμα. Οι γονείς έχουν την τάση να σηκώνουν το παιχνίδι και να το επιστρέφουν στο βρέφος. Αυτό επιτρέπει στα μωρά να συνεχίσουν το πείραμά τους, μαθαίνοντας περισσότερα για το αίτιο και το αποτέλεσμα. Τα μωρά μαθαίνουν σε μεγάλο βαθμό μέσω της επανάληψης και καλό είναι να διευκολύνουμε τις ευκαιρίες όπου τα μωρά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι, για παράδειγμα, ένα παιχνίδι θα πέφτει πάντα στο έδαφος, αν το αφήσουμε από το χέρι μας. Αυτό το είδος της μάθησης μέσω της αιτίας και του αποτελέσματος συνεχίζεται καθ 'όλη την παιδική ηλικία. Ενθαρρύνοντας τα παιδιά να είναι «περίεργα» για τον κόσμο γύρω τους, διευκολύνουμε τη μάθηση μέσω της εμπειρίας. Τα παιχνίδια που κάνουν ρεαλιστικούς ήχους όταν πιεστούν, τραβηχτούν ή όταν τα αγγίζουμε σε κάποιο σημείο μαθαίνουν στα μωρά πως οι ενέργειές τους έχουν αποτέλεσμα, ενώ παράλληλα έχουν και συνέπειες για τον κόσμο γύρω τους.
Τα παιδιά αποδεικνύουν ότι έχουν κατανοήσει την έννοια της αιτίας και του αποτελέσματος, όταν μιλούν για τη συνέπειες των ενεργειών τους. Πριν ακόμα τα παιδιά βρεθούν σε θέση να χρησιμοποιούν την ομιλούμενη γλώσσα οι ερευνητές για να ανακαλύψουν τι κατανοούν τα βρέφη για τον κόσμο γύρω τους και τι όχι, τους παρουσίασαν μερικά απροσδόκητα γεγονότα. Για παράδειγμα, τα μωρά αρχίζουν να κατανοούν ότι τα παιχνίδια τους πέφτουν στο έδαφος κάθε φορά που τα αφήνουν από το χέρι τους και ότι, εάν ένα τρενάκι μπει σε μια σήραγγα, θα βγει στο άλλο άκρο. Αν στα μωρά, όμως, παρουσιαστεί ένα αναπάντεχο γεγονός, όπου, για παράδειγμα, ένα κινούμενο τρενάκι εξαφανίζεται πίσω από μια οθόνη, αλλά δεν βγαίνει το άλλο άκρο θα κοιτάζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην οθόνη. Τα παιχνίδια VTech προσφέρουν στα μωρά, αλλά και στα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για το αίτιο και το αποτέλεσμα, πατώντας κουμπιά και ακούγοντας ήχους, με στόχο να οξύνουν ακόμη περισσότερο το νου τους, καθώς και να εγείρουν την περιέργειά τους.
Γνωστική ανάπτυξη
Διεγείρει την κριτική σκέψη μέσω της μνήμης και των παιχνιδιών λογικής. Η ικανότητα της σκέψης ενός βρέφους συνήθως επηρεάζεται από τη σωματική του δραστηριότητα. Ως γνωστική ανάπτυξη ενός βρέφους ορίζεται η αλλαγή στις ικανότητές του, όπως η προσοχή, η μνήμη, η επίλυση προβλημάτων και η γλώσσα. Η έρευνα έχει δείξει ότι η ικανότητα της σκέψης στα βρέφη αναπτύσσεται, καθώς αυτά αρχίζουν να αντιδρούν στο περιβάλλον γύρω τους με τα μάτια, τα αυτιά, τα χέρια, τα πόδια και το στόμα τους. Τα μωρά μαθαίνουν για τον κόσμο όταν ξεκινήσουν το μπουσούλισμα, όταν βάζουν τα αντικείμενα στο στόμα τους και όταν ρίχνουν ή χτυπούν τα παιχνίδια τους με στόχο να προκαλέσουν θόρυβο. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις με τον φυσικό κόσμο επιτρέπουν στα μωρά να αρχίσουν να κατανοούν σταδιακά το περιβάλλον τους. Για παράδειγμα, ένα ενδιαφέρον παιχνίδι σε μία σχετικά μακρινή απόσταση από το μωρό τονώνει το ενδιαφέρον του και το ενθαρρύνει να προχωρήσει προς αυτό.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσεται ο εγκέφαλός του η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του αλλάζει. Μαθαίνοντας για το περιβάλλον που ζει, μέσα από το παιχνίδι η ανάπτυξη του εγκεφάλου του ενισχύεται ακόμη περισσότερο. Αυτό επιτρέπει στα βρέφη και τα παιδιά ακόμη μεγαλύτερη κατανόηση του περιβάλλοντός τους. Η γνωστική ανάπτυξη μπορεί επίσης να είναι μια κοινωνική δραστηριότητα, κατά την οποία οι ενήλικες βοηθούν τα βρέφη και τα παιδιά να καταλάβουν περισσότερα για τον κόσμο τους μέσω παιχνιδιών και προβλημάτων που διεγείρουν τη σκέψη τους, διευρύνοντας ταυτόχρονα τις γνώσεις τους. Οι αλληλεπιδράσεις τόσο των βρεφών όσο και των παιδιών με τα αντικείμενα και τους ανθρώπους, και οι επακόλουθες αλλαγές ερεθισμάτων που δέχονται, είναι τα δομικά στοιχεία της ανάπτυξης.
Ομαδικό παιχνίδι
Το ομαδικό παιχνίδι ενθαρρύνει τις κοινωνικές δεξιότητες, όπως το να μοιράζομαι πράγματα καθώς και την ομαδική εργασία.
Δημιουργικό παιχνίδι
Το δημιουργικό παιχνίδι ενεργοποιεί την φαντασία των παιδιών με ποικίλους τρόπους. Μέσα απ’ το παιχνίδι τα παιδιά ανακαλύπτουν ιδέες! Όταν τα παιδιά ασχολούνται με το δημιουργικό παιχνίδι, αποκτούν την ικανότητα να παράγουν κάτι νέο και πρωτότυπο.Τα παιδιά επωφελούνται από τις ευκαιρίες στις οποίες είναι ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και να εξερευνήσουν. Για να ανταποκριθούν τα παιδιά στο δημιουργικό παιχνίδι, απαιτείται ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα. Τα ποικίλα ερεθίσματα εξάπτουν την περιέργεια του παιδιού, οδηγώντας το στο δημιουργικό παιχνίδι.
Το δημιουργικό παιχνίδι είναι διαφορετικό από άλλα είδη παιχνιδιών. Δίνει την δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν εμπιστοσύνη στις δικές τους ικανότητες, καθώς αρχίζουν να σκέφτονται και να δουλεύουν ανεξάρτητα. Παιχνίδια και δραστηριότητες που παρέχουν πολλές επιλογές και επίσης, μια σειρά από εναλλακτικές λύσεις ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναλαμβάνουν το ρίσκο. Παιχνίδια με εναλλακτικές απαντήσεις μπορούν να οδηγήσουν τα παιδιά να σκέφτονται δημιουργικά και διαφορετικά.Τα παιδιά χρειάζονται ενθάρρυνση για να παίζουν και να σκέφτονται δημιουργικά. Οι ποικίλες δυνατότητες συμμετοχής στο δημιουργικό παιχνίδι τονώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών και τους δίνουν την δυνατότητα να θέτουν σε εφαρμογή ακόμη καλύτερες ιδέες. Τέλος, τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από τις γνώσεις που αποκτούν μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι.
Παιχνίδι ανακάλυψης - εξερεύνησης
Αυξάνει την περιέργεια και ενθαρρύνει την εξερεύνηση. Ακόμη και τα μικρά μωρά αγαπούν να μαθαίνουν τον κόσμο μέσα από την εξερεύνηση. Με την κίνηση και το χτύπημα των χεριών τους, ενώ βρίσκονται στην κούνια, ανακαλύπτουν ότι ένα χτύπημα ισοδυναμεί με έναν δυνατό ήχο. Η εξερεύνηση και το παιχνίδι είναι στενά συνδεδεμένα με τα παιδιά, αφού όταν τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι ένα παιχνίδι κάνει ήχο, επαναλαμβάνουν αυτόν τον ήχο. Τα μωρά μαθαίνουν σε μεγάλο βαθμό μέσω της επανάληψης. Όταν τα μωρά μπουσουλάνε ή περπατάνε, η ίδια τους η κίνηση, τους δίνει περισσότερες δυνατότητες να εξερευνήσουν τον κόσμο. Τα μωρά θέλουν να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους για ένα αντικείμενο ή παιχνίδι με το να το πλησιάσουν ή να το αγγίξουν. Οι ενήλικες μπορούν να επηρεάσουν την εμπιστοσύνη ενός βρέφους για τον κόσμο με το να τα ενθαρρύνουν ή να τους χαμογελάνε, όταν πλησιάζουν ένα άγνωστο αντικείμενο ή παιχνίδι. Τα μωρά μπορεί να εκδηλώσουν ανησυχία μπροστά σ’ ένα νέο παιχνίδι και για να μπορέσουν να το εξερευνήσουν και να το ανακαλύψουν, χρειάζονται την συναισθηματική επιβεβαίωση από τον γονέα ή τον κηδεμόνα τους. Η εμπιστοσύνη για να εξερευνήσουν και να ανακαλύψουν νέα πράγματα αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας και δημιουργεί μια υγιής περιέργεια για τον κόσμο καθ’ όλη την διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Γεωγραφία
Συντονισμός Χεριού-Ματιών
Η προσήλωση και η συγκέντρωση σ’ ένα στόχο βελτιώνει τον συντονισμό χεριού και ματιών. Οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει τόσο πολύ τις χειρωνακτικές τους δεξιότητες, ώστε να διαφέρουν από οποιοδήποτε άλλο ζωντανό είδος πάνω στη γη. Αυτή η χειρωνακτική δεξιότητα ενεργοποιείται κατά την διάρκεια της πρώτης νηπιακής ηλικίας και μέσω της επαναλαμβανόμενης επαφής του βρέφους με παιχνίδια και αντικείμενα, εξελίσσεται σε μία εξαιρετικά συντονισμένη ικανότητα. Στην αρχή, τα μωρά έρχονται σε επαφή με διάφορα αντικείμενα κατά ασυντόνιστο τρόπο, αποκτώντας σταδιακά με την πάροδο του χρόνου μεγαλύτερο έλεγχο των κινήσεών τους και καλύτερη επαφή με τα αντικείμενα. Οι πρώτες προσπάθειες του νηπίου να έρθει σε επαφή με τα παιχνίδια περιλαμβάνουν την χρήση της παλάμης με όλα τα δάχτυλα γύρω από το αντικείμενο. Μέσω της φυσιολογικής ανάπτυξης και των πολλών ευκαιριών για παιχνίδι, η ικανότητα χεριού-ματιών γίνεται πιο σύνθετη. Η χρήση του ανεστραμμένου αντίχειρα και του δείκτη επιτρέπει στο βρέφος να πιάνει πολύ μικρά αντικείμενα, αυτό που ονομάζεται «pincergrasp». Αυτή η τέλεια συντονισμένη μηχανική κινητική δεξιότητα εμφανίζεται στο τέλος του πρώτου έτους της ζωής του νηπίου. Η ανάπτυξη των ικανοτήτων του συντονισμού χεριού και ματιών συνεχίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της παιδικής ηλικίας, στην οποία το παιδί έχει τη δυνατότητα να έρχεται σε επαφή με παιχνίδια που απαιτούν μετακίνηση αντικειμένων, χτίσιμο υψηλών κτηρίων ή χτύπημα στόχων μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή.
Παιχνίδι Φαντασίας
Χρησιμοποιήστε τη φαντασία με ποικίλους τρόπους για να επικοινωνήσετε μια ιδέα. Όταν τα παιδιά ασχολούνται με το δημιουργικό παιχνίδι δείχνουν ότι έχουν την ικανότητα να παράγουν κάτι νέο και πρωτότυπο. Τα παιδιά επωφελούνται από τις ευκαιρίες που είναι ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και να εξερευνήσουν. Για να ωφεληθούν τα παιδιά από το δημιουργικό παιχνίδι πρέπει να βρίσκονται σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα. Η περιέργεια για το περιβάλλον τους θα οδηγήσει τα παιδιά να λάβουν μέρος στο δημιουργικό παιχνίδι.
Το δημιουργικό παιχνίδι είναι διαφορετικό από τις άλλες μορφές παιχνιδιού, καθώς παρέχει τη δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν την εμπιστοσύνη στις δικές τους ικανότητες, καθώς και την δυνατότητα να αρχίζουν να σκέφτονται και να εργάζονται ανεξάρτητα. Παιχνίδια και δραστηριότητες που παρέχουν στα παιδιά επιλογές καθώς επίσης, μια σειρά από εναλλακτικές λύσεις ενθαρρύνει τα παιδιά στην λήψη αποφάσεων. Τα παιχνίδια με εναλλακτικές απαντήσεις καθοδηγούν τα παιδιά στο να σκέφτονται δημιουργικά και με διαφορετικό τρόπο. Τα παιδιά χρειάζονται ενθάρρυνση για να παίξουν και να σκέφτονται δημιουργικά, έτσι παρέχοντάς τους την δυνατότητα συμμετοχής σε δημιουργικά παιχνίδια, τα ωθούμε στο να παράγουν νέες ιδέες.
Παιχνίδι Μίμησης
Η αντιγραφή των πράξεων, που παρατηρεί το μωρό από το περιβάλλον του, ενθαρρύνει τις κοινωνικές και συναισθηματικές του δεξιότητες. Η μίμηση ξεκινά από πολύ νωρίς στη ζωή ενός βρέφους. Τα βρέφη αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες από τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες μέσω της μίμησης. Το παιχνίδι μίμησης είναι ένα θεμελιώδες τμήμα της μάθησης. Τα μικρά παιδιά παρατηρούν τους ενήλικες και μετά τους αντιγράφουν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Κατά τη διάρκεια των πρώτων τους χρόνων τα παιδιά μαθαίνουν να προσαρμόζονται στο περιβάλλον, στο οποίο έχουν γεννηθεί. Το παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να πειραματίζονται με το περιβάλλον τους και τις ποικίλες συμπεριφορές που παρατηρούν μέσα σ’ αυτό. Για παράδειγμα, τα παιδιά χρησιμοποιούν υπολογιστές, τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές με τον τρόπο που έχουν δει τους ενήλικες να τα χρησιμοποιούν. Η χειρωνακτική επιδεξιότητα και ο συντονισμός χεριού – ματιών των μικρών παιδιών είναι καλά συντονισμένα και προσαρμοσμένα στη χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων συσκευών. Έτσι, τα μικρά παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από «παιδικές συσκευές», όπως ένα lap–top ή ένα κινητό τηλέφωνο, που είναι κατασκευασμένα κατά τα πρότυπα των ενηλίκων. Αυτές οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να βελτιώσουν τις χειρωνακτικές δεξιότητες, τον συντονισμό χεριών – ματιών και την ικανότητα αντίληψης του χώρου των μικρών παιδιών.
Το παιχνίδι μίμησης προϋποθέτει την ικανότητα παρατήρησης και μίμησης της συμπεριφοράς των άλλων από την πλευρά των παιδιών. Μερικές φορές ένα μικρό παιδί βλέπει τη συμπεριφορά ενός άλλου μικρού παιδιού, αλλά δεν την αντιγράφει αμέσως. Σε έρευνα που κάναμε σε νηπιαγωγείο παρατηρήσαμε παρά πολλά παιχνίδια μίμησης μεταξύ των παιδιών, καθώς έπαιζαν με τα παιχνίδια της Vtech. Κάποια παιδιά μιμούνταν συμπεριφορές άλλων παιδιών, ενώ άλλα απλώς παρατηρούσαν τις συμπεριφορές άλλων παιδιών, χωρίς να προβαίνουν στις αντίστοιχες ενέργειες. Αυτό μπορεί να υποβοηθηθεί με την ανάπτυξη των κοινωνικών και κινητικών δεξιοτήτων τους. Για παράδειγμα, στην έρευνα που κάναμε στο νηπιαγωγείο, ένα παιδί πατούσε το κουμπί ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού Vtech , που έβγαζε έναν μουσικό ήχο και χοροπηδούσε πάνω κάτω. Αυτή την συμπεριφορά παρατηρούσε ένα άλλο παιδί και μετά από λίγη ώρα έκανε το ίδιο. Από αυτό το παράδειγμα καταλαβαίνουμε ότι τα παιδιά μαθαίνουν να μιμούνται μέσα από το παιχνίδι διαμέσου της επανάληψης. Έτσι, τα παιδιά μέσω της μίμησης και της επανάληψης αναπτύσσουν ποικίλες δεξιότητες – κοινωνικές, κινητικές και αντίληψης χώρου.
Παιχνίδι ανεξαρτησίας
Τα παιχνίδια και οι φωνητικές οδηγίες αυτών επιτρέπουν στα παιδιά να ελέγχουν τα πρώτα τους βήματα. Κατά τα πρώτα τους έτη, τα παιδιά παίζουν ή μόνα τους ή με άλλα παιδιά. Η αλληλεπίδραση που δημιουργείται ανάμεσα στο παιχνίδι και το παιδί ή ανάμεσα στους χαρακτήρες των παιδιών διαμορφώνει και ένα μέρος της προσωπικότητάς του. Η πρώτη επαφή των παιδιών με ένα παιχνίδι γίνεται μέσω της κίνησης και της δράσης. Τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερα για τον κόσμο, στον οποίο ζουν, με την βοήθεια των παιχνιδιών. Στην αρχή, αναπαριστούν , μέσω της κατασκευής σεναρίων, ένα μέρος της πραγματικότητας, όπως το να πάνε για ψώνια και στη συνέχεια, προσαρμόζουν τα παιχνίδια τους σ’ αυτή τη δραστηριότητα. Από τη στιγμή που τα παιδιά αρχίζουν και αποκτούν ικανότητες ανεξαρτητοποίησης και τις βελτιστοποιούν μέσω επαναλαμβανόμενων πράξεων, όχι μόνο γίνονται ανεξάρτητα αλλά και αντιλαμβάνονται καλύτερα τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν Τα παιδιά που παίζουν ανεξάρτητα ελέγχουν καλύτερα τα πρώτα τους βήματα, χτίζουν την αυτοπεποίθησή τους, μαθαίνουν πώς να επιλύουν τα προβλήματά τους και αυξάνουν την ικανότητα συντονισμού χεριών – ματιών. Φυσικά, καθ’όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας το ομαδοσυνεργατικό παιχνίδι συνυπάρχει παράλληλα με το ανεξάρτητο παιχνίδι.
Γλωσσική ανάπτυξη
Περιλαμβάνει το αλφάβητο, τους ήχους των γραμμάτων και το βασικό λεξιλόγιο. Τα βρέφη αρχίζουν να βγάζουν άναρθρες φωνές από τα πρώτα τους χρόνια και αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο σημάδι της γλωσσικής τους ικανότητας. Τα μωρά έχουν την έμφυτη προδιάθεση να προσλαμβάνουν τους ήχους της γλώσσας που ακούν γύρω τους. Οι ενήλικες μπορούν να διευκολύνουν την γλωσσική ανάπτυξη των βρεφών με το να παίζουν μαζί τους, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα παιχνίδια, διαβάζοντας βιβλία και δίνοντας ονόματα σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Όσο περισσότερο εκτίθενται τα μωρά σε γλωσσικά ερεθίσματα, τόσο γρηγορότερα αρχίζουν να μαθαίνουν. Επίσης, κατά την κατάκτηση της γλώσσας το παιδί αναπτύσσει και κοινωνικές δεξιότητες όπως το ότι συνειδητοποιεί ότι είναι απαραίτητο να περιμένει τον συνομιλητή του μέχρι να τελειώσει τον λόγο του και ύστερα να μιλήσει το ίδιο. Τα παιδιά μαθαίνουν αυτή την επικοινωνιακή δεξιότητα πριν ακόμη χρησιμοποιήσουν τις λέξεις. Σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει ο ενήλικας, ο οποίος σταματά να μιλά όταν το μωρό βαβίζει, και αρχίζει να μιλά , όταν το μωρό δεν βαβίζει. Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι σημαντική για την γλωσσική ανάπτυξη και τα παιχνίδια είναι ένας διασκεδαστικός και εκπαιδευτικός τρόπος, ώστε να μάθουν τα παιδιά αυτή την επικοινωνιακή δεξιότητα.
Όμως, τα παιδιά χρειάζεται να εξασκήσουν τις γλωσσικές τους ικανότητες. Τα παιχνίδια που ονομάζουν τα γράμματα του αλφάβητου και τις λέξεις του καθημερινού λεξιλογίου ικανοποιούν την ανάγκη των μικρών παιδιών να επαναλαμβάνουν τους ήχους των γραμμάτων και των λέξεων που ακούνε από τα παιχνίδια μέσω της μίμησης. Έτσι, τα μικρά παιδιά πατούν ένα κουμπί ενός παιχνιδιού κατ’επανάληψη ξανά και ξανά, για να ακούν συνεχώς τα ίδια γράμματα και τις ίδιες λέξεις. Μέσω της επανάληψης τα παιδιά χτίζουν ταχύτατα το λεξιλόγιό τους. Μάλιστα, όταν ένα παιδί αρχίζει να διαβάζει, το λεξιλόγιό του αναπτύσσεται ραγδαία.
Φωνητικές δεξιότητες
Διδάσκουν τα γράμματα και τους ήχους τους, τα δομικά στοιχεία της ανάγνωσης. Φωνολογία είναι ο όρος που περιγράφει τους κανόνες που διέπουν την δομή και τη σειρά των ήχων της ομιλίας. Το ταξίδι της αναγνωστικής επάρκειας ξεκινά κατά την προσχολική ηλικία. Μόλις καταλάβουν τα παιδιά ότι υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στα γράμματα μίας ηλεκτρονικής σελίδας και στους φθόγγους της προφορικής ομιλίας, αποκτούν την ικανότητα να διαβάζουν. Στη συνέχεια, έχουν την ικανότητα να «μεταφράζουν» στο νου τους τις μονάδες των εκτυπωμένων γραφημάτων σε μονάδες ηχητικών φωνημάτων. Η φωνολογική επίγνωση είναι η ικανότητα να ανιχνεύουν και να χρησιμοποιούν φωνήματα σε λέξεις. Αυτή η ικανότητα είναι ζωτικής σημασίας για τα παιδιά, καθώς έτσι μαθαίνουν να κατανοούν το κείμενο, αντιστοιχίζοντας την ηχητική δομή του προφορικού λόγου με τα γραπτά σύμβολα μίας ηλεκτρονικής σελίδας.
Το εθνικό πρόγραμμα σπουδών αναφέρει ότι τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται φωνολογική επίγνωση και φωνητική γνώση για να κωδικοποιούν και να αποκωδικοποιούν τις λέξεις. Αυτές οι δεξιότητες ενθαρρύνουν τα παιδιά να μαθαίνουν «ποιηματάκια» και να ακούν τις αλλαγές των ήχων μέσα στις λέξεις. Τα μικρά παιδιά λατρεύουν να αλληλεπιδρούν με παιχνίδια, που τους δίνουν τη δυνατότητα να παίζουν με γράμματα και λέξεις. Έτσι, τα παιδιά επαναλαμβάνουν συνεχώς ξανά και ξανά ποιηματάκια και τραγουδάκια. Η επανάληψη αποτελεί μέρος της μαθησιακής διαδικασίας και προετοιμάζει τα παιδιά για το επόμενο αναπτυξιακό στάδιο.
Κινητικές δεξιότητες
Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων. Η ανάπτυξη και η εξέλιξη ενός βρέφους κατά το πρώτο έτος είναι ραγδαία. Πολλές κινήσεις που κάνουν τα μωρά σ’ αυτό στάδιο γίνονται στο πλαίσιο της προετοιμασίας τους για το επόμενο αναπτυξιακό στάδιο. Όταν τα μικρά παιδιά βλέπουν ένα κινητό, κινούν συνεχώς το κεφάλι, τα πόδια και τα χέρια τους, ακόμη και το στόμα τους ως αντίδραση στις κινήσεις του παιχνιδιού. Ο ήχος και οι κινήσεις του παιχνιδιού τραβούν την προσοχή του μωρού. Αν ένα παιχνίδι τοποθετηθεί με μία σχετική απόσταση από το μωρό οι κινήσεις του γίνονται πιο ζωηρές. Για παράδειγμα , τα «παιχνίδια μπάνιου» προσφέρουν στα μωρά ευκαιρίες για να αναπτύξουν τις κινητικές τους δεξιότητες με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Με δεδομένο ότι τα παιδιά έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στις κινήσεις των ποδιών παρά των χεριών, θα δείτε συχνά μικρά παιδιά σ’ ένα μπάνιο να φτάνουν με τα πόδια τους ένα πλεούμενο «παιχνίδι μπάνιου» και να το κλωτσάνε. Αυτού του είδους οι κινήσεις γυμνάζουν τους μύες του παιδιού και το προετοιμάζουν για το επόμενο αναπτυξιακό στάδιο, όπου θα περπατήσει.
Όσο τα παιδιά αναπτύσσονται, αποκτούν μεγαλύτερη εμπειρία στο να πιάνουν αντικείμενα όπως έναν κύβο. Αρχικά, αυτή η κινητική δεξιότητα επιτελείται αδέξια αλλά μέσω της επανάληψης και συν τω χρόνω , βελτιώνεται και αναπτύσσεται σε εντυπωσιακό βαθμό. Στην αρχή, τα παιδιά αναπτύσσουν το ωλένιο κράτημα , σύμφωνα με το οποίο κλείνουν τα δάχτυλά τους στην παλάμη, όταν θέλουν να πιάσουν ένα αντικείμενο. Μέσα σ’ ένα μήνα είναι ικανά να κινούν ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο. Μετά τον πρώτο χρόνο, τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν το «κράτημα – δαγκάνα» , όπου χρησιμοποιούν τον αντίχειρα και το δείκτη τους για να πιάσουν ακόμα μικρότερα αντικείμενα. Τα μικρότερα αντικείμενα βοηθούν τα παιδιά να βελτιστοποιούν την οπτική τους αντίληψη και τον συντονισμό των χεριών τους. Σύντομα τα μωρά χτίζουν πύργους με δύο κύβους, πράξη που απαιτεί την ικανότητα του καλού συντονισμού των χεριών τους. Έχει αποδειχθεί ότι όσο το παιδί μεγαλώνει και έρχεται σε επαφή με ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια το βοηθούν να βελτιώνει την ικανότητα του συντονισμού χεριών και ματιών. Ωστόσο, η ικανότητα αντίληψης του χώρου μπορεί να ενισχυθεί από παιχνίδια που απαιτούν συγκέντρωση, γρήγορες αντιδράσεις- απαντήσεις και συντονισμό των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.
Μουσική Δημιουργικότητα
Βελτιώνει τις μουσικές δεξιότητες με μουσική και ηχητικές δραστηριότητες. Τα μωρά είναι ευαίσθητα στα μουσικά μοτίβα από πολύ νωρίς και ανταποκρίνονται συναισθηματικά στις φωνές. Πριν ακόμη γεννηθούν τα βρέφη ακούν και αντιλαμβάνονται τον ήχο σε ένα συγκεκριμένο εύρος. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του πρώτου έτους ζωής τους τα μωρά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις διαφοροποιήσεις του χτύπου και του ρυθμού. Η μουσική είναι μία πολυσύνθετη φόρμα ακουστικής προσομοίωσης που συνδέεται με την ανθρώπινη κίνηση. Τα βρέφη έλκονται από τη μουσική και είναι πολύ ικανά να διακρίνουν ήχους διαφορετικών μουσικών κατασκευασμάτων. Σε μία πρόσφατη έρευνα ανακαλύψαμε πως οι γονείς συχνά επιλέγουν ένα συγκεκριμένο παραδοσιακό νανούρισμα, ίσως με κάποιες μικρές παραλλαγές όπως για παράδειγμα «αστεράκι μου λαμπρό» εξαιτίας των χειρονομιών που είναι συνδεδεμένες με το τραγούδι. Τα μωρά αγαπούν τη μουσική και τους ρυθμούς των νανουρισμάτων που είναι γεμάτα με επαναλήψεις και χειρονομίες.
Τα παιδιά επίσης αγαπούν στο να πειραματίζονται με τη μουσική. Τα παιχνίδια που αφήνουν τα παιδιά να δημιουργούν τους δικούς τους μουσικούς τόνους διευκολύνουν την εκμάθηση. Τα παιδιά είναι ικανά να μάθουν μια μεγάλη ποικιλία ήχων και ρυθμών. Επίσης, μπορούν να μάθουν ήχους διαφορετικών μουσικών οργάνων μέσω των πλήκτρων ενός μουσικού παιχνιδιού. Τα παιδιά που μεγαλώνουν στο δυτικό κόσμο τείνουν να εκτίθενται στο τυπικό ρυθμικό μοτίβο της δυτικής μουσικής. Υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ εκμάθησης, τραγουδιού και ρυθμού που σχετίζεται με το τύπο της κουλτούρας μέσα στην οποία μεγαλώνουν τα παιδιά. Η μουσική δημιουργικότητα μπορεί να είναι διαπαιδαγωγική μέσω της έκθεσης των βρεφών και των παιδιών στη μουσική, στα μουσικά παιχνίδια και όργανα.
Επίλυση προβλημάτων
Αναπτύσσει τις δεξιότητες της λογικής και στρατηγικής σκέψης μέσω της μνήμης. Τα μωρά γίνονται όλο και περισσότερο ικανά να λύνουν προβλήματα, καθώς οι κινητικές τους δεξιότητες γίνονται περισσότερο ακριβείς. Το να λύνεις προβλήματα στη νηπιακή και παιδική ηλικία έχει να κάνει με το να κατευθύνεται η προσοχή προς ένα συγκεκριμένο στόχο και έχοντας τη σωστή τακτική να καταφέρνει κανείς ένα επιτυχές αποτέλεσμα. Τα μωρά και τα μικρά παιδιά αγαπούν τα παιχνίδια στα οποία μπορούν να βρουν ένα κρυμμένο αντικείμενο. Έτσι, έχουν την δυνατότητα να διασκεδάσουν και ταυτόχρονα αυξάνουν την επιδεξιότητα τους σχετικά με το να λύνουν προβλήματα.
Τα μωρά αγαπούν την εξερεύνηση και τον πειραματισμό με το περιβάλλον τους. Στο τέλος του πρώτου έτους της ζωής τους τα βρέφη εξερευνούν το σχήμα των αντικειμένων κρατώντας τα και παίζοντας με αυτά με καινούργιους τρόπους. Για παράδειγμα, όταν τα μωρά προσπαθούν να ταιριάξουν ένα τετράγωνο μέσα σε μία τρύπα, θα το στρίψουν, θα το γυρίσουν και θα το πιέσουν μέχρι να ταιριάξει μέσα στο κενό. Τα μωρά, επίσης, επεκτείνουν την δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων μαθαίνοντας να ψάχνουν για αντικείμενα σε περισσότερα απο ένα σημείο. Οι ενήλικες μπορούν να τα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της επίλυσης προβλημάτων των νέων παιδιών κατευθύνοντας την προσοχή τους στη πιθανή λύση του προβλήματος. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν μαθαίνουν να κατευθύνουν την προσοχή τους και να προσχεδιάζουν τις πράξεις τους. Το να σκέφτονται τις πράξεις τους νωρίτερα και να σχεδιάζουν τι θα κάνουν στη συνέχεια, είναι όλα μέρος της επίλυσης του προβλήματος. Παίζοντας παιχνίδια είτε στον υπολογιστή είτε με κάποιο άλλο άτομο αναπτύσσουν τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.
Κατανόηση κειμένου
Αναγνωστική ανάπτυξη
Βελτιώνει την ταχύτητα, την ευφράδεια και την έκφραση στην ανάγνωση. Τα μικρά παιδιά συχνά ξεκινούν να διαβάζουν πριν πάνε σχολείο. Από τη στιγμή που τα παιδιά θα καταλάβουν τη σύνδεση μεταξύ των σημαδιών σε μία εκτυπωμένη ή ηλεκτρονική σελίδα και της ομιλούμενης γλώσσας, είναι ικανά να μεταβούν σ’ ένα άλλο επίπεδο επικοινωνίας. Μπορούν να μεταφράσουν το κομμάτι του τυπωμένου γραφήματος στο κομμάτι του ηχητικού φωνήματος. Η ικανότητα να διακρίνουν και να χρησιμοποιήσουν τα φωνήματα σε λέξεις είναι αναγκαία για τα παιδιά για να μάθουν να βγάζουν νόημα από μία σελίδα. Η διαδραστική ανάγνωση κατά την οποία ο ενήλικας συζητά το περιεχόμενο ενός παραμυθιού με το παιδί, το βοηθά συνολικά στη γλώσσα και στην ανάπτυξη της ικανότητας της γραφής και της ανάγνωσης. Παρατηρώντας τις συνδέσεις γράμματος- ήχου, παίζοντας παιχνίδια ρυθμού και διαβάζοντας ρυθμικά ποιήματα και ιστορίες, το παιδί αναπτύσσει την ικανότητα γραφής και ανάγνωσης ήδη από πολύ νωρίς. Η ανάγνωση μέσω του παιχνιδιού βοηθά τα παιδιά να απομονώσουν τους ήχους στις λέξεις. Τα παιχνίδια που χρησιμοποιούν λέξεις και ήχους μπορούν να ενισχύσουν την γνώση γράμματος- ήχου του παιδιού, την επίγνωση των ήχων διαφορετικών γραμμάτων και την κατανόηση της ανάγνωσης. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της ανάπτυξης της ανάγνωσης, των δεξιοτήτων αποκωδικοποίησης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων κατανόησης.
Το να κατανοήσουν τα παιδιά αυτό που διαβάζουν είναι μία σημαντική όψη της γλωσσικής ανάπτυξης. Οι αμοιβαίες δραστηριότητες που αναλαμβάνουν οι ενήλικες με τα παιδιά στην ανάγνωση κειμένου, βοηθά τα παιδιά στο να αναπτύξουν τις δεξιότητες αποκωδικοποίησης και κατανόησης. Οι δραστηριότητες ανάγνωσης μέσω υπολογιστή είναι πολύ αποτελεσματικές, όταν υποστηρίζονται από το κατάλληλο επίπεδο βοήθειας των ενηλίκων.
Παιχνίδια ρόλων
Αναπτύσσουν την φαντασία και ενθαρρύνουν την συνεργασία, την ακουστική ικανότητα και την δημιουργία διαλόγου. Τα παιχνίδια ρόλων είναι μία μορφή παιχνιδιού με προσποίηση της κοινωνίας. Τα παιδιά επωφελούνται από το παιχνίδι που προσομοιάζει την κοινωνία, γιατί τα βοηθά να επανεξετάσουν γεγονότα που πιθανόν να τους είχαν προκαλέσει άγχος στο παρελθόν. Για παράδειγμα, μετά την επίσκεψη τους στο γιατρό τα παιδιά συχνά παίζουν προσποιούμενα τον γιατρό ή την νοσοκόμα. Τα παιχνίδια ρόλων όχι μόνο αντανακλούν, αλλά συνεισφέρουν στις νοητικές και κοινωνικές δεξιότητες. Μετατρέποντας σε παιχνίδι μία εμπειρία, κάνουν τα παιδιά ικανά να καταλάβουν περισσότερα γι’ αυτήν.
Οι έρευνες έχουν δείξει πως κατά την διάρκεια παιχνιδιών που προσομοιώνουν την κοινωνία, η αλληλεπίδραση των μικρών παιδιών διαρκεί περισσότερο, είναι περισσότερο δεσμευτική αλλά και συνεργατική. Τα παιδιά που στους νηπιακούς σταθμούς ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο κοινωνικό-θεατρικό παιχνίδι ρόλων θεωρούνται επίσης πιο ικανά κοινωνικά από τους δασκάλους τους. Τα παιχνίδια ρόλων αναπτύσσουν πολλές νοητικές ικανότητες όπως τη διαρκή προσοχή, τη μνήμη, τη γλώσσα και την ικανότητα γραφής και ανάγνωσης. Επίσης, βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν και να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Τα παιχνίδια ρόλων είναι γενικά μία κοινωνική δραστηριότητα αλλά μερικά παιδιά μπορεί να καταφύγουν στο ατομικό παιχνίδι, στο οποίο μπορούν να δημιουργήσουν φανταστικούς φίλους. Τα παιχνίδια στα οποία τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν κόσμους, τους οποίους μπορούν να εμπλουτίσουν με δικούς τους χαρακτήρες/πρόσωπα, μπορούν να αποδειχθούν πολύ ωφέλιμα.
Θέματα με αντικείμενο τη φυσική
Εξερεύνηση ποικίλων περιβάλλοντων & σχετικό λεξιλόγιο. Τα παιδιά συχνά λειτουργούν ως ενστικτώδεις ψυχίατροι, βιολόγοι ακόμη και ψυχολόγοι. Αυτό σημαίνει πως ίσως με φυσικό τρόπο καταλαβαίνουν κάτι σχετικά με το πώς λειτουργεί ο κόσμος γύρω τους. Τα βρέφη ξεκινούν να καταλαβαίνουν πράγματα σχετικά με τα φυσικά αντικείμενα και με το πώς επιδρά το ένα επάνω στο άλλο. Επίσης, μαθαίνουν ένα μεγάλο μέρος σχετικά με τον κόσμο γύρω τους μέσω επαναλαμβανόμενων πράξεων. Για παράδειγμα, τα βρέφη αποδεικνύουν την σταθερότητα των αντικειμένων, όταν τραβούν μία κουβέρτα και αποκαλύπτουν ένα παιχνίδι το οποίο προηγουμένως δεν ήταν διακριτό , επειδή ήταν κρυμμένο. Τα μικρά παιδιά συνεχίζουν να χτίζουν την γνώση τους σχετικά με τον κόσμο δρώντας στο περιβάλλον γύρω τους.
Καθώς οι δεξιότητες των παιδιών ωριμάζουν και αναπτύσσονται μπορούν να μάθουν λέξεις σχετικές με τη φυσική και έτσι να αναπτύξουν το λεξιλόγιο τους. Τα μικρά παιδιά αποδεικνύουν την γνώση τους, τη σχετική με τη βιολογία όταν κάνουν τη διάκριση μεταξύ των έμψυχων όντων, όπως τα ζώα και των άψυχων αντικειμένων. Τα παιδιά χρησιμοποιούν τα άψυχα αντικείμενα, όπως τα λούτρινα ζωάκια ή τις εικόνες ζώων για να μάθουν περισσότερα σχετικά με την διατροφή των ζώων, την συμπεριφορά και τις συνήθειές τους. Από πολύ νωρίς, τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν την διαφορά μεταξύ ενός έμψυχου αντικειμένου, όπως μια γάτα και ενός μοντέλου/παιχνιδιού γάτας. Τα παιχνίδια μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να σκεφτούν πράγματα σχετικά με φυσικές εφευρέσεις, λεπτομέρειες του ζωικού βασιλείου, περιβαλλοντολογικές πληροφορίες και γεγονότα, ενώ ταυτόχρονα να αναπτύξουν το λεξιλόγιο τους γύρω από τη φυσική. Η γνώση της φυσικής μπορεί να ενισχυθεί από διασκεδαστικά παιχνίδια και γρίφους.
Ανάπτυξη των αισθήσεων
Μια ποικιλία υφών, απεικονίσεων και ήχων διεγείρουν την ανάπτυξη των αισθήσεων. Η ανάπτυξη των αισθήσεων είναι στενά συνδεδεμένη με την κινητική ανάπτυξη. Τα μωρά είναι γεννημένα σε έναν κόσμο, ο οποίος διεγείρει τις αισθήσεις και στον οποίο αντιδρούν. Αυτές οι αντιδράσεις είναι σωματικές κινήσεις που δημιουργούν μαθησιακές εμπειρίες. Η ανάπτυξη των αισθήσεων στα μωρά μπορεί να διευκολυνθεί μέσω παιχνιδιών που παρέχουν ευκαιρίες για εκείνα , ώστε να βιώσουν τους ήχους, τις απεικονίσεις και τις υφές. Τα μικρά βρέφη έχουν ανάγκη να είναι παρόντα σε ένα ικανοποιητικό, αλλά όχι μεγάλο πλήθος διέγερσης των αισθήσεων.
Από πολύ μικρή ηλικία τα μωρά χρησιμοποιούν την αφή για να εξερευνήσουν τον κόσμο τους, καθώς μαθαίνουν να αγγίζουν, ξεκινούν να περιστρέφουν τη γλώσσα τους και τα χείλη τους γύρω από τα παιχνίδια τους και μετά να τα κοιτάζουν. Η διέγερση της αφής είναι, επίσης, συνδεδεμένη με άλλες πληροφορίες σχετικά με τις αισθήσεις. Τα μωρά μπορούν να αντιληφθούν την συμμετοχή από διάφορα αισθητηριακά συστήματα με έναν καθολικό τρόπο. Για παράδειγμα, η όραση και η αφή είναι στενά συνδεδεμένες όταν χρησιμοποιούν ένα κύβο ή κάποιο άλλο μικρό αντικείμενο. Τα μωρά που μεταχειρίζονται σχήματα και τα ταιριάζουν μέσα σε μία τρύπα μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα μέσω της αφής και της παρατήρησης. Τα βρέφη, επίσης, μαθαίνουν πράγματα σχετικά με την σύνδεση μεταξύ, των ήχων και των όψεων των παιχνιδιών, όταν αυτά επιδεικνύονται από ενήλικες. Ξεκινούν να συσχετίζουν την όψη με τον ήχο από μία ρυθμικά κινούμενη κουδουνίστρα ή τον ρυθμό ενός νανουρίσματος που παίζεται από ένα συγκεκριμένο παιχνίδι. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής τους, η ανάπτυξη της όρασης των βρεφών είναι γρήγορη και ξεκινούν να αναγνωρίζουν αντικείμενα μέσω του σχήματος, του χρώματος και της υφής τους. Επίσης, αναπτύσσουν την ικανότητα να ακολουθούν οπτικά αντικείμενα. Τα παιχνίδια δίνουν στα μωρά και στα μικρά παιδιά πολλές δυνατότητες να αναπτύξουν τις αισθήσεις τους.
Διέγερση της αφής
Οι αναμείξεις διαφορετικών υφών παρέχουν κίνητρα για το μωρά. Τα μωρά μαθαίνουν πράγματα σχετικά με τον κόσμο μέσω των αισθήσεων τους. Η αίσθηση της αφής είναι άμεσα συνδεδεμένη με άλλες αισθήσεις, όπως η ακοή και η όραση. Τα μωρά είναι «εφοδιασμένα» με περισσότερα από ένα αισθητήρια συστήματα. Μαθαίνουν τους ήχους που κάνουν διαφορετικά μεταξύ τους αντικείμενα, όταν τα χτυπούν ή τα αγγίζουν. Επίσης τα παιχνίδια που έχουν διαφορετικές υφές και σχήματα διευκολύνουν την εκμάθηση των βρεφών. Τα μωρά βάζουν τα παιχνίδια και άλλα αντικείμενα στο στόμα τους από πολύ μικρή ηλικία. Επίσης, ξεκινούν να φτάνουν και να αγγίζουν αντικείμενα και στη συνέχεια μετακινούν παιχνίδια από το ένα χέρι στο άλλο. Παιχνίδια που είναι κατασκευασμένα από διαφορετικά υλικά και διαφορετικά σχήματα προκαλούν τα βρέφη να τ’ αγγίξουν και να τα κουνήσουν. Τα μωρά έτσι, κερδίζουν καλύτερο έλεγχο των κινήσεων και ξεκινούν να σηκώνουν μικρά αντικείμενα με τον αντίχειρά τους και με το δείκτη τους. Επίσης, ξεκινούν να χτυπούν τα αντικείμενα το ένα με το άλλο, πράξη που συνδέει την αφή με την ακοή. Νιώθουν την δόνηση και παράλληλα ακούνε τον ήχο.
Επιπρόσθετα το παιχνίδι κατά τη διάρκεια του μπάνιου είναι μία εξαιρετική ευκαιρία για την διέγερση της αφής. Τα παιχνίδια για το μπάνιο πρέπει να είναι μικρά και ελαφριά, έτσι ώστε τα μικρά μωρά να μπορούν να τα αγγίζουν, και να τα σηκώνουν με ευκολία. Τα μωρά και τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν κρατώντας παιχνίδια στο νερό. Τους δίνεται η ευκαιρία να τα αρπάξουν, να τα ζουλήξουν και να τα ρίξουν το νερό. Η διέγερση των αισθήσεων και η μάθηση πραγματοποιείται εξίσου όταν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά νιώθουν το βάρος ενός παιχνιδιού, όταν το γεμίζουν με νερό και μετά αδειάσουν το νερό από αυτό. Αυτού του είδους οι εμπειρίες βοηθούν τα μικρά παιδιά να μάθουν πράγματα σχετικά με το σχήμα, το χρώμα, την επιφάνεια, την υφή και το βάρος των αντικειμένων μέσω της αφής.
Απεικονιστική Μνήμη
Συνδέοντας γραφικά & δραστηριότητες απεικόνισης αναπτύσσεται η μνήμη. Καθώς τα μωρά αναπτύσσονται, ξεκινούν να χρησιμοποιούν νοητικές εικόνες αντικειμένων που δεν είναι πια στο πεδίο της όρασή τους. Αυτές οι δεξιότητες μνήμης μπορούν να αναπτυχθούν μέσω των επαναλαμβανόμενων οπτικών ερεθισμάτων. Η επανάληψη είναι ουσιώδης για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων της μνήμης. Οι μνήμες των μικρών βρεφών είναι επηρεασμένες από το περιβάλλον. Για παράδειγμα, μπορούν να μιμηθούν τις πράξεις των ενηλίκων με ένα παιχνίδι, αν το παιχνίδι αυτό είναι πανομοιότυπο σε χρώμα και ταιριάζει απόλυτα με εκείνο με το οποίο έπαιζε ο ενήλικας. Τα μεγαλύτερα βρέφη μπορούν να θυμηθούν, για παράδειγμα, πως να πιέσουν ένα λούτρινο ζωάκι για να κάνει ήχο ακόμη κι αν το παιχνίδι είναι ελάχιστα διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποίησε ο ενήλικας για να του το επιδείξει. Οι μνήμες των βρεφών επηρεάζονται λιγότερο από το περιβάλλον την ίδια στιγμή που τα βρέφη μαθαίνουν να μπουσουλάνε και να περπατούν. Δίνοντας στα μωρά πάρα πολλές ευκαιρίες να εξερευνήσουν τον κόσμο τους, τους επιτρέπεται να αναπτύξουν τις δεξιότητες της μνήμης τους.
Καθώς η διάρκεια της προσοχής των παιδιών αυξάνεται, αυξάνονται και οι στρατηγικές της μνήμης. Αυτό σημαίνει πως τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν συνειδητές νοητικές δραστηριότητες, όπως οι απεικονίσεις, προκειμένου να αυξήσουν τις ευκαιρίες να συγκρατήσουν την πληροφορία της ενεργούς βραχυπρόθεσμης μνήμης και στη συνέχεια να την μεταφέρουν στην μακροπρόθεσμη γνωσιακή βάση. Πολλές πρόβες και οργάνωση χρειάζονται για να χρησιμοποιηθεί η μνήμη με το καθολικό της πλεονέκτημα. Η επανάληψη είναι ένα σημαντικό κομμάτι για την μάθηση τόσο στην βρεφική όσο και στην παιδική ηλικία. Τα παιδιά μπορούν παράλληλα να μάθουν και να εξασκήσουν τις στρατηγικές μνήμης χρησιμοποιώντας παιχνίδια αντικειμένων και άλλα παιχνίδια. Τα παιχνίδια που ενθαρρύνουν τα παιδιά να θυμηθούν μέσω οπτικών ερεθισμάτων, να απαντούν ερωτήσεις και να επαναλαμβάνουν την δραστηριότητα ξανά και ξανά, αναπτύσσουν την εκμάθηση.
Χτίσιμο λέξεων
Αναπτύσσει το λεξιλόγιο μέσω λέξεων αντίστοιχων της ηλικίας των παιδιών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής τους, τα βρέφη εκτίθενται σε μία ομιλούμενη γλώσσα, αλλά είναι σπάνιο για εκείνα να αναπαράγουν λέξεις. Η νοηματική γλώσσα των μωρών τα βοηθά κατά τη διάρκεια αυτής της αναπτυξιακής περιόδου, κατά την διάρκεια της οποίας τα βρέφη κατανοούν συγκεκριμένες λέξεις, αλλά δεν μπορούν να τις παράγουν προφορικά. Τα βρέφη χρησιμοποιούν τη συμβολική γλώσσα όταν κάνουν χειρονομίες, ενώ μπορούν ακόμη και να κάνουν ένα σήμα για να εννοήσουν την λέξη. Υπάρχει ένα κενό μεταξύ του πόσες λέξεις καταλαβαίνουν τα μωρά και πόσες μπορούν να πουν. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους ζωής τους, τα νήπια ξεκινούν να παράγουν λέξεις και να χτίζουν το λεξιλόγιο τους. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν μέχρι και 50 λέξεις από τα μέσα του δεύτερου έτους ζωής τους. Από την ώρα που ένα παιδί φτάνει στην ηλικία των 6 ετών, θα έχει ένα εκτεταμένο λεξιλόγιο των 10.000 λέξεων. Κατακτά αυτό το τεράστιο λεξιλόγιο μέσω της εξάσκησης, της επανάληψης και της τοποθέτησης των λέξεων αυτών στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Τα παιδιά μαθαίνουν γύρω στις 5 καινούργιες λέξεις την ημέρα και τα παιχνίδια διαφόρων τύπων μπορούν να βοηθήσουν στην επέκταση του λεξιλογίου τους.
Από τη στιγμή που ένα παιδί έχει μάθει την σημασία μίας λέξης, ξεκινά το κομμάτι του λεξιλογίου του. Αυτό οδηγεί γρηγορότερα στην κατανόηση ενός κειμένου και ελευθερώνει χώρο στην βραχυπρόθεσμη μνήμη για να μπορεί να μάθει καινούργιες λέξεις. Τα αντικείμενα και οι πράξεις χρησιμοποιούνται εκτενώς στο λεξιλόγιο των μικρών παιδιών. Τα παιχνίδια διαφόρων ειδών που αντανακλούν διάφορους τύπους λέξεων, που είναι πολύ κοινά στο παιδικό λεξιλόγιο ενθαρρύνουν την εκμάθηση. Αντικείμενα, όπως για παράδειγμα, η μπάλα και το τραπέζι, αναφέρονται συχνά από τους ενήλικες, όταν το παιδί είναι μικρό. Τότε είναι που ξεκινούν να χρησιμοποιούνται και οι «λέξεις δράσης» όπως για παράδειγμα «βάλε τη μπάλα στο τραπέζι». Το επόμενο στάδιο στο χτίσιμο των λέξεων είναι η χρήση των λέξεων κατάστασης που μεταβάλλουν το ουσιαστικό όπως «η μπάλα μου» ή «κόκκινη μπάλα». Τα παιχνίδια λέξεων είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος να ενθαρρύνουμε την κατανόηση της προφοράς και την σημασία των λέξεων.
